Οι αγώνες που έπλασαν τον χαρακτήρα του motorsport

Τα αφιερώματα επιστρέφουν με ένα απλούστερο μα συνάμα ξεχωριστό κείμενο σχετικά με τους αγώνες ταχύτητας και το motorsport συνολικά.

Η ιδέα της αναμέτρησης σε μια διαδρομή με στόχο τον τερματισμό στην πρώτη θέση δεν αφορούσε πάντα μόνο τα αυτοκίνητα. Η αναζήτηση της ταχύτητας στον μέγιστο δυνατό βαθμό υπήρχε από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να είναι… άνθρωποι. Ο στίβος, η κολύμβηση, οι ιπποδρομίες είναι μερικοί από τους τρόπους που έβρισκαν οι άνθρωποι μεταξύ τους για να ικανοποιούν την ανάγκη τους για την ταχύτητα, σε ένα υγιές περιβάλλον ανταγωνισμού και με βάση πάντα οριοθετημένους κανόνες.

Η ανάγκη αυτή για την ταχύτητα έγινε ακόμη πιο έντονη με την καθιέρωση των αυτοκινήτων στη ζωή μας. Σταδιακά, η φιλοσοφία του motorsport στράφηκε γύρω από την συνεχή επιθυμία εύρεσης των ορίων ανάμεσα σε μηχανή και άνθρωπο. Οι οδηγοί από τη μεριά τους άρχισαν να ξεχωρίζουν από τους απλούς αθλητές, λόγου χάριν του στίβου ή της κολύμβησης. Η κατακόρυφη αύξηση δυναμικότητας των αυτοκινήτων τούς ανάγκασε να εξελιχθούν σε κάτι πολύ μεγαλύτερο.

Θα μπορούσαμε να τους φανταστούμε ως μαχητές. Με τι ακριβώς “μάχονται” όμως, πέραν από τους έτερους οδηγούς; Μάχονται ενάντια στους νόμους της φυσικής, τιθασεύοντας δυνάμεις που υπό άλλες συνθήκες μπορούν να τους φέρουν στην καταστροφή τους. Η σωστή αντιμετώπιση των καταστάσεων μπορεί να τους βοηθήσει να ξεγελάσουν τον θάνατο, να ξεπεράσουν τις φοβίες και τις αμφιβολίες για τον εαυτό τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως βοηθήσει και στην επίτευξη του θριάμβου, της νίκης.

Πέραν όμως της ψυχολογικής διάστασης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η συνεχής εξέλιξη της μηχανολογίας στα συμβατικά αυτοκίνητα ανά τις δεκαετίες οφειλόταν και οφείλεται στις αμέτρητες δοκιμές που πραγματοποιούνται μέσω των αγώνων ταχύτητας. Βέβαια, κάποιος ουδέτερος ίσως αναρωτηθεί έμμεσα το εξής:

Πώς είναι δυνατόν η «τέχνη» του να οδηγείς γρήγορα κάνοντας κύκλους με οχήματα που μπορεί να σε σκοτώσουν, να έφτασε στο σημείο να έχει τόση απήχηση στους ανθρώπους;

Είναι δύσκολο για τον οποιονδήποτε να απαντήσει ξεκάθαρα σε λίγες προτάσεις και γραμμές. Η γενική εικόνα που προσλαμβάνουμε σήμερα, από την άνεση και πρακτικότητα που μας παρέχει το όχημά μας μέχρι και την άκρως επαγγελματική προσέγγιση που χαρακτηρίζει κάθε αναγνωρίσιμη αγωνιστική διοργάνωση, οφείλεται σε ιδέες ανθρώπων που την οραματίστηκαν δεκαετίες πριν.

Σε μια υποτυπώδη προσπάθειά μας να αναδείξουμε αναδρομικά τον τρόπο που απέκτησε το motorsport τη μορφή που έχει, θα παραθέσουμε συνοπτικά μερικούς από τους σπουδαιότερους και πιο διαχρονικούς αγώνες.

Gordon Bennett Cup

Ο πρώτος διεθνής αγώνας στην ιστορία δημιουργήθηκε από τον εκατομμυριούχο James Gordon Bennett Jr., τον ιθύνοντα πίσω από την πασίγνωστη αμερικανική εφημερίδα του 19^ου και 20^ου αιώνα, New York Herald. Ο ίδιος προσέφερε το 1899 ένα τρόπαιο στη Λέσχη Αυτοκίνησης της Γαλλίας (ACF) για έναν αγώνα που απαρτιζόταν από μια διαδρομή περίπου 900 χιλιομέτρων, με αφετηρία την πόλη του Παρισιού και τερματισμό στην πόλη της Lyon. Το Gordon Bennett Cup διεξαγόταν ετησίως και το φιλοξενούσε η χώρα από την οποία καταγόταν ο νικητής της προηγούμενης χρονιάς. Γι’ αυτό και ο αγώνας του 1903 για παράδειγμα διεξήχθη στην Ιρλανδία, ως ένδειξη τιμής στον νικητή Selwyn Edge. Το Gordon Bennett Cup διατηρήθηκε έως το 1905, όταν η ACF αποφάσισε να διοργανώσει το πρώτο Grand Prix στα χρονικά του motorsport, στην πόλη του Le Mans.

Vanderbilt Cup

Ο Αμερικανός λάτρης των αυτοκινήτων, William Kissam Vanderbilt II, ήθελε να δει τις Η.Π.Α. να φιλοξενούν κι αυτές έναν διεθνή αγώνα ταχύτητας, όπως εκείνοι που είχαν ήδη ξεκινήσει να ευδοκιμούν στην Ευρώπη. Έτσι, το 1904 θέσπισε το Vanderbilt Cup, έναν αγώνα για όλες τις χώρες από όλον τον κόσμο. Πρώτη έδρα της διοργάνωσης υπήρξε το Long Island στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, αλλά πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τιμήθηκαν και άλλες περιοχές όπως το Wisconsin, η Santa Monica και το San Francisco.

Αφού τελείωσε ο πόλεμος, το Vanderbilt Cup αναβιώθηκε το 1936 και καθιερώθηκε ως ένας αγώνας απόστασης 300 μιλίων, στην καινούρια τότε πίστα του Roosevelt στο Long Island. Ωστόσο ξεκίνησε σιγά σιγά να παρακμάζει, μέχρι που εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 όταν το τρόπαιο χρησιμοποιήθηκε ως ετήσιο έπαθλο για τους νικητές του πρωταθλήματος formula για το CART και το IndyCar. Παρόλα αυτά υπήρξε ο πρώτος αγώνας ταχύτητας στην Αμερική και αποτέλεσε το πεδίο αναγνώρισης μερικών από τα παλαιότερα αγωνιστικά αυτοκίνητα.

Διαβάστε επίσης: Η καινοτομία που άλλαξε για πάντα την αυτοκίνηση

Rally Μόντε Κάρλο

Το είδος των αγώνων rally γεννήθηκε από την ιδέα χρήσης συμβατικών αυτοκινήτων σε δημόσιους δρόμους, με αντίπαλο το χρονόμετρο. Για να εντοπίσουμε τις απαρχές του event με την μεγαλύτερη αίγλη στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Rally (WRC), πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στο 1909. Τότε, ο Πρίγκιπας Αλμπέρτος έδωσε εντολή στη Λέσχη Αυτοκίνησης του Μονακό να οργανώσει έναν αγώνα, με σκοπό να τονωθεί ο τουρισμός του μικρού κρατιδίου. Η ιδέα πήρε σάρκα και οστά δύο χρόνια αργότερα, το 1911. Συνολικά 23 αυτοκίνητα ξεκίνησαν από 11 διαφορετικές πόλεις σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ευρώπης, ταξιδεύοντας έως το Μονακό για να τερματίσουν. Εξαιτίας του κοσμοπολίτικου χαρακτήρα που ήταν ανέκαθεν το σήμα κατατεθέν του Πριγκιπάτου, το rally έκρινε τους συμμετέχοντες όχι μόνο για την οδήγησή τους, αλλά και για την πρακτικότητα των αυτοκινήτων τους και την κατάσταση στην οποία αυτά βρίσκονταν όταν ολοκλήρωναν το ταξίδι τους στο Μόντε Κάρλο.

Αρκετά χρόνια αργότερα, η δράση του Rally Μόντε Κάρλο περιορίστηκε αποκλειστικά στην Γαλλική Ριβιέρα (ή Côte d’Azur όπως είθισται), συμβάλλοντας έτσι στην ανάδειξη και καθιέρωση ιστορικών Ειδικών Διαδρομών: από τους ηλιόλουστους δρόμους με θέα προς την Μεσόγειο, μέχρι και τα χιονισμένα βουνά του ιδιαίτερου Col de Turini. Σίγουρα το γκλάμουρ και ο εξωτικός κόσμος προσέδιδαν πάντα στην απήχηση του event, αλλά οπωσδήποτε θεωρείται και ένας αγωνιστικός προορισμός με υψηλότατο βαθμό δυσκολίας για τους οδηγούς.

Isle of Man TT

Θα ήταν ατυχέστατη παράλειψή μας να αγνοήσουμε και την συμβολή του motorsport δύο τροχών στον μοναδικό χαρακτήρα των αγώνων ταχύτητας. Το Isle of Man Tourist Trophy είναι αναμφίβολα ο παλαιότερος και με το μεγαλύτερο κύρος αγώνας μοτοσικλετών στον κόσμο. Στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, το Ηνωμένο Βασίλειο έθετε αυστηρά το όριο ταχύτητας των αυτοκινήτων στα 20 μίλια/ώρα (περίπου 40 km/h). Ως εκ τούτου, εξαιτίας της μεγαλύτερης ευελιξίας των μοτοσικλετών σε ό,τι αφορά τους κυκλοφοριακούς περιορισμούς, το νησί του Man στα δυτικά της χώρας αποτελούσε πολύ συχνό προορισμό διεξαγωγής αγώνων. Το 1907 πραγματοποιήθηκε το πρώτο event στους δημόσιους δρόμους του νησιού, με τις ταχύτητες να ξεπερνούν τα 60 km/h κατά μέσο όρο.

Με το πέρασμα των δεκαετιών, ο ετήσιος αγώνας έχει μείνει στην ιστορία ως ο πιο επικίνδυνος στον κόσμο, με τους συμμετέχοντες να οδηγούν με πολύ υψηλές ταχύτητες σε στενούς δρόμους που περιτριγυρίζονται από τοίχους, δέντρα και πολλά άλλα εμπόδια. Από το 1907 έως και το 2019, το Isle of Man TT έχει θρηνήσει πάνω από 250 νεκρούς με συχνότητα μεγαλύτερη των δύο θανάτων ετησίως, επιβεβαιώνοντας διαρκώς την ωμότητά του.

Mille Miglia

Πιθανότατα ένας εκ των τελευταίων θρυλικών αγώνων παλαιάς κοπής σε δημόσιους δρόμους, το Mille Miglia αποτέλεσε έμπνευση του Ιταλού Κόμη Aymo Maggi και διεξήχθη για πρώτη φορά το 1927. Ο αγώνας αυτός είχε ως αφετηρία και τερματισμό την πόλη της Brescia, με τους οδηγούς να διανύουν μια απόσταση 1000 μιλίων (περίπου 1600 χιλιομέτρων) που κάλυπτε σχεδόν όλο το ύπαιθρο της Ιταλικής Χερσονήσου.

Συγκριτικά με το παρεμφερές event του Targa Florio στη Σικελία και του Carrera Panamericana στο Μεξικό, το Mille Miglia βοήθησε στην ανάδειξη σπορ αυτοκινήτων από πασίγνωστες ιταλικές φίρμες όπως η Alfa Romeo και η Ferrari, με άλλες φίρμες όπως η Porsche και η Mercedes-Benz να έχουν επίσης την τιμητική τους. Δυστυχώς, η διοργάνωση καταργήθηκε από την ιταλική κυβέρνηση το 1957, ύστερα από μια τραγωδία που στοίχισε τη ζωή στους οδηγούς Alfonso de Portago και Joseph Göttgens, στον πλοηγό Edmunt Nelson και σε άλλους 9 θεατές, με τους πέντε εξ αυτών να είναι παιδιά.

Indianapolis 500

Θεωρούμενο από πάρα πολλούς ως το πιο θεματικό event των αγώνων ταχύτητας, το Indianapolis 500 ξεκίνησε το 1911 και εξακολουθεί να διεξάγεται κάθε χρόνο τον μήνα Μάιο, με πολύ λίγες εξαιρέσεις. Η τεράστια απήχηση και το ανεκτίμητο γόητρό του το καθιστά κομμάτι του “Motorsport’s Triple Crown”, της αποκαλούμενης “Αγίας Τριάδας” για τους αγώνες αυτοκινήτων. Με το event να φιλοξενείται παραδοσιακά στην ιερή οβάλ πίστα της Indianapolis στις Η.Π.Α., ο αριθμός 500 συμβολίζει την απόσταση σε μίλια από την εκκίνηση έως τον τερματισμό, δηλαδή 200 γύροι. Ωστόσο, κατά την πρώτη περίοδο παρέπεμπε στο άκρως δελεαστικό για την εποχή εκείνη χρηματικό έπαθλο: 50.000 δολάρια απονεμήθηκαν στον νικητή του 1912, προσελκύοντας έκτοτε πάμπολλες χώρες ανά την υφήλιο. Ειδικά μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Indianapolis 500 εξελίχθηκε θεαματικά στο οργανωτικό και τεχνολογικό κομμάτι, καταλαμβάνοντας επάξια μια ξεχωριστή θέση στο ετήσιο καλεντάρι του motorsport.

24 ώρες του Le Mans

Ξεκινώντας από το 1923, οι 24 ώρες του Le Mans παραμένουν το παλαιότερο event αγώνα αντοχής για σπορ αυτοκίνητα που έχει επιβιώσει μέχρι και σήμερα. Η πρόκληση εύλογα δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη. Οι ομάδες καλούνται να βρουν την χρυσή τομή ανάμεσα στην ωμή ταχύτητα και την μηχανική ανθεκτικότητα, με την θρυλική πίστα του Sarthe να έχει προσφέρει απαράμιλλες στιγμές χαράς, λύπης και ανατροπών. Αρκετοί ίσως σκεφτούν το εξής:

Από τη στιγμή που στην Ευρώπη είχαν ήδη καθιερωθεί οι αγώνες Grand Prix, γιατί να δημιουργηθεί ένα event τέτοιου είδους;

Το Le Mans, επίσης κομμάτι του Triple Crown, αποτελούσε πάντα ένα πεδίο τεχνολογικού πειραματισμού για τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες. Αυτές καλούνται να κατασκευάσουν αυτοκίνητα, τα οποία θα έχουν όμορφη όψη και ταυτόχρονα θα είναι αξιόπιστα στα μηχανικά τους μέρη. Οι καινοτομίες που φέρνουν, εφόσον διαπιστωθεί η αποδοτικότητά τους, θέτουν βασική υποψηφιότητα για ενσωμάτωση στην επόμενη γενιά συμβατικών αυτοκινήτων δρόμου. Η ιστορία μάς έχει προσφέρει ουκ ολίγα παραδείγματα τέτοιων καινοτομιών: από την αεροδυναμική και το σύστημα φρένων, μέχρι και την τελειοποίηση αποτελεσματικότερων λύσεων κινητήρα και καυσίμου. Η αρμονία ανάμεσα στους τομείς αυτούς κι όχι μόνο, αποτελεί το Α και το Ω για την διάκριση σε αυτό το event.

Grand Prix του Μονακό

Το τρίτο και νεότερο σκέλος του Triple Crown, το Grand Prix του Μονακό, μονιμοποιήθηκε το 1929 ύστερα από μια διαφωνία προβιβασμού του Rally Μόντε Κάρλο σε αγώνα διεθνούς επιπέδου από καθαρά γαλλικού. Όπως αναφέραμε πιο πριν, η Λέσχη Αυτοκίνησης του Μονακό είχε θεσπίσει το αντίστοιχο Rally το 1911 αλλά το αίτημά της στο τότε Διεθνές Σώμα του motorsport απορρίφθηκε, διότι το event αξιοποιούσε κυρίως δημόσιους δρόμους άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Επομένως, προέκυψε η ιδέα οργάνωσης ενός παραδοσιακότερου αγώνα της μορφής Grand Prix, με τους κανονισμούς γύρω από τα αυτοκίνητα να εδράζονται σε αυτούς άλλων χωρών. Χάρις και στη συνεισφορά σημαντικών προσώπων όπως ο Antony Noghès και ο ντόπιος οδηγός Louis Chiron, η διαδρομή του Grand Prix απέκτησε έναν μοναδικό χαρακτήρα.

Η τοπογραφία της περιοχής με τις στενές στροφές κατέστησε το event έναν ξεχωριστό προορισμό για πραγματοποίηση αγώνων. Το Μονακό ανέδειξε εξαίρετους μαέστρους πίσω από το τιμόνι, με ονόματα όπως ο Juan Manuel Fangio, ο Graham Hill, ο Niki Lauda και ο Ayrton Senna να καταγράφονται ες αεί και με χρυσά γράμματα στην κορυφή των μηχανοκίνητων σπορ.

• Κάντε μας like στο facebook

• Κάντε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube

• Μπείτε στον server μας στο Discord

Για πάρα πολλούς, τα μηχανοκίνητα σπορ ίσως θεωρούνται υπερβολικά επικίνδυνα και ασήμαντα για τον ευρύτερο κόσμο. Η πραγματικότητα όμως είναι πως για πάνω από έναν αιώνα έπαιξαν και εξακολουθούν να παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τομέα του αθλητισμού, της κουλτούρας και της τεχνολογίας. Από τη μεριά των οδηγών, ανδρών αλλά και γυναικών, οι αγώνες αποτελούν μια πηγή απόλαυσης κι ολοκλήρωσης και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η αγάπη για το λεγόμενο “racing” περνάει στο αίμα και δεν εγκαταλείπει ποτέ την ψυχή του ανθρώπου.

Νεκτάριος Αποστολόπουλος