Στο τελευταίο αφιέρωμα για το 2020 θα γίνει μια σύντομη ανασκόπηση του DeltaWing, ενός λατρεμένου αγωνιστικού που αποτέλεσε τον προάγγελο της φιλικής προς το περιβάλλον αγωνιστικής εποχής. Αξιοποίησε σχεδιαστικές τεχνικές που σόκαραν θετικά τον κόσμο και τον έκαναν να το θυμάται για πάρα πολύ καιρό.
Φυσιολογικά, κάποιος που δεν πρόλαβε να παρακολουθήσει το DeltaWing όταν βρισκόταν ακόμη στις πίστες, θα δει την αρχική φωτογραφία και θα αναρωτηθεί τι ακριβώς είναι, γιατί έχει το σχήμα που έχει και ποια ήταν τελικά η χρησιμότητά του.
Για να είμαστε ακριβείς, η ιστορία του ξεκινάει πίσω στο 2009…
Εκείνη την περίοδο, το πρωτάθλημα IndyCar των Η.Π.Α. είχε ξεκινήσει έναν διαγωνισμό, στον οποίο προσκλήθηκαν διάφοροι κατασκευαστές ώστε να σχεδιάσουν τη νέα πλατφόρμα formula που θα αντικαθιστούσε την πεπαλαιωμένη πλέον Dallara IR-05.
Εξαιτίας του πρεστίζ που χαρακτηρίζει αυτό το πρωτάθλημα, το νέο μονοθέσιο θα έπρεπε να δείχνει όμορφο, να είναι φτηνό για τις ομάδες, μοντέρνο στη σχεδίαση, και φυσικά γρήγορο. Συνολικά έξι σχεδιαστικές φίρμες, όπως η Lola, άρχισαν να πειραματίζονται με νέες ιδέες. Ένας εκ των συμμετεχόντων ήταν ο Ben Bowlby, ένας πολλά υποσχόμενος Βρετανός σχεδιαστής αυτοκινήτων. Το σχέδιό του χρηματοδοτήθηκε από την ομάδα του Chip Ganassi, μια από τις μεγάλες δυνάμεις του IndyCar, στην οποία ο Bowlby ήταν τότε εργαζόμενος.
Τον Φεβρουάριο του 2010, στην Έκθεση Αυτοκινήτων του Σικάγο, ο Bowlby και ο Ganassi μονοπώλησαν το ενδιαφέρον σχεδόν όλων των παρευρισκόμενων, επωνύμων και μη, με την απροσδόκητη παρουσίαση του δημιουργήματός τους. Επρόκειτο για ένα αγωνιστικό με πολύ περίεργο σχήμα και με την ονομασία “DeltaWing”.
Παρά τις εξαιρετικά θετικές αντιδράσεις από τους απλούς λάτρεις των αγώνων και πολλούς οδηγούς, το DeltaWing ξένισε αρκετά την αρμόδια επιτροπή που θα διάλεγε τον διάδοχο της Dallara IR-05. Ο Bowlby στήριξε εμπεριστατωμένα την ιδέα του με την παρακάτω δήλωση:
Θέλαμε να φτιάξουμε ένα αυτοκίνητο που θα είναι δύο φορές πιο αποδοτικό σε όλους τους τομείς, συγκριτικά με τον ανταγωνισμό. Ένα αυτοκίνητο που θα καταναλώνει 50% λιγότερα καύσιμα, θα έχει 50% λιγότερη δύναμη και μικρότερο βάρος, αλλά θα είναι και πάλι το ίδιο γρήγορο όσο ένα τωρινό μοντέλο IndyCar.
Πράγματι, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του DeltaWing ήταν το τριγωνικό του σχήμα, με το εξαιρετικά κοντό εμπρός μετατρόχιο. Ο σχεδιασμός του συνέβαλλε σε χαμηλή αεροδυναμική αντίσταση, κάτι που δεν συναντάται εύκολα σε ανοιχτά αγωνιστικά αυτοκίνητα. Το πλαίσιο του αμαξώματος δεν περιλάμβανε κάποιου είδους αεροδυναμικά βοηθήματα, παρά μόνο ένα κάθετο πτερύγιο στο πίσω μέρος που βοηθούσε στην ευστάθειά του στις ευθείες. Όλη η κάθετη δύναμη του DeltaWing παραγόταν μέσω ειδικών σχεδιαστικών καναλιών αέρα κάτω από το αμάξωμα. Τα κανάλια αυτά δημιουργούσαν υψηλά επίπεδα κάθετης δύναμης μέσω του φαινομένου του ground effect, για το οποίο μπορείτε αν επιθυμείτε να διαβάσετε μια συνοπτική επεξήγηση στο παρακάτω αφιέρωμα.
Διαβάστε επίσης: Brabham BT46B – Το απόλυτο όριο της καινοτομίας
Το αυτοκίνητο αποδείχθηκε υπερβολικά περίεργο για την ίδια την επιτροπή. Έτσι τον Ιούλιο του 2010, λίγους μήνες μετά την παρουσίαση στο Σικάγο, επέλεξε ξανά την Dallara ως πάροχο της νέας πλατφόρμας, προς ελάχιστη έως μηδαμινή έκπληξη. Σύμφωνα με τους αρμόδιούς της, το IndyCar είχε ήδη καλή συνεργασία με την ιταλική φίρμα, που με τη σειρά της έκανε τότε μια μεγάλη επένδυση κατασκευάζοντας εργοστάσιο στην Indiana, έδρα του περιβόητου Indianapolis 500.
Ήταν πλέον ξεκάθαρο πως το DeltaWing δεν θα αξιοποιηθεί για τον σκοπό που δημιουργήθηκε. Ο Ganassi δεν ήταν διατεθειμένος να επενδύσει περισσότερο σε ένα ήδη ακριβό project, αλλά ο Bowlby παρέμεινε πιστός. Οι συνθήκες έδειχναν πως το DeltaWing θα μείνει στην ιστορία ως ένα άκρως ασυνήθιστο αυτοκίνητο που δεν αγωνίστηκε ποτέ, αλλά τελικά εμφανίστηκε ένας άλλος ισχυρός άνθρωπος από τον χώρο του motorsport που είδε προοπτική στο αυτοκίνητο αυτό.
Ο λόγος για τον αείμνηστο Don Panoz, έναν από τους βασικούς ιθύνοντες των αγώνων αντοχής στις Η.Π.Α. και πρώην πρόεδρο της διοργανώτριας IMSA που τους έχει πλέον επιμεληθεί. Συμπτωματικά τον Ιούλιο του 2010, η διοργανώτρια αρχή της ACO επισημοποίησε το άνοιγμα μιας 56ης συμμετοχής για τον αγώνα 24 ωρών του Le Mans. Το “Garage 56”, όπως ονομάστηκε, προοριζόταν για ακραία πειραματικά αυτοκίνητα που δεν ακολουθούσαν τους κανονισμούς της ACO και προωθούσαν τεχνολογίες, φιλικές προς το περιβάλλον. Τα αυτοκίνητα αυτά αγωνίζονταν ως ανεξάρτητες συμμετοχές και δεν διεκδικούσαν κάποιου είδους έπαθλο. Αν όμως απέδιδαν καλά στον αγώνα, θα αποκτούσαν αναγνωρισιμότητα, δημοφιλία και πολλές ευκαιρίες για περαιτέρω επένδυση στην τεχνολογία τους.
Έτσι, ο Panoz πρότεινε στον Bowlby να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης του DeltaWing στο Le Mans. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς ο Bowlby, ο Panoz και ομάδες του ALMS κατέθεσαν αίτημα στην ACO για συμμετοχή στον θρυλικό αγώνα αντοχής. Τον Ιούνιο του 2011, ανήμερα του 24ωρου αγώνα, η ACO ανακοίνωσε πως το DeltaWing θα γίνει η πρώτη “Garage 56” συμμετοχή, η οποία θα αγωνιστεί στο event της επόμενης χρονιάς. Ξαφνικά, από αδιάφοροι και ξεγραμμένοι, οι Bowlby και Panoz βρέθηκαν στο επίκεντρο της προσοχής. Έχοντας πλέον το πράσινο φως έπρεπε να σχεδιάσουν, να εξελίξουν και να κατασκευάσουν ένα DeltaWing για την πίστα του Sarthe: όλα αυτά μέσα σε έναν μόλις χρόνο.
Παρόλο που το DeltaWing είχε ως προσδοκώμενο πεδίο δράσης το IndyCar, διέθετε στοιχεία που θα μπορούσαν να το καταστήσουν, υπό προϋποθέσεις βέβαια, ένα “σπορ” αυτοκίνητο για αγώνες αντοχής. Ωστόσο, εφόσον ο Chip Ganassi δεν είχε τότε καμία ακόμη εμπλοκή με το ALMS, το αγωνιστικό πρόγραμμα έπρεπε να χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου από τον Panoz.
Διαβάστε επίσης: Σαν σήμερα, 30 Δεκεμβρίου στην F1 και τον μηχανοκίνητο αθλητισμό
Η κατασκευή του ανανεωμένου DeltaWing ανατέθηκε στην All American Racers, μια από τις καλύτερες κατασκευάστριες εταιρείες των Η.Π.Α., που ιδρύθηκε από τον θρυλικό οδηγό Dan Gurney. Η Michelin ήταν η μόνη εταιρεία που δέχτηκε να εξελίξει ελαστικά ειδικού τύπου για το αυτοκίνητο, ενώ ο Panoz αναζητούσε έναν αξιόπιστο προμηθευτή κινητήρων. Τελικά κατέληξε στη Nissan, η οποία αρχικά έκανε τα πάντα για να αποκρύψει την εμπλοκή της στο project, σε περίπτωση που εξελισσόταν σε παταγώδης αποτυχία.
Οι πρώτες δοκιμές του DeltaWing πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 2012, στην μικρή πίστα του Buttonwillow στην Καλιφόρνια. Παρά τα αναμενόμενα μικρά προβλήματα στο σύστημα πέδησης και το κιβώτιο ταχυτήτων, το αυτοκίνητο κατέγραψε αρκετούς γύρους για να αποδείξει ότι ήταν γρήγορο και μπορούσε να αποδώσει στις στροφές, ακόμα και με αυτά τα μικρά μπροστινά ελαστικά.
Μετά από μερικές ακόμη μέρες δοκιμής και πλάνης σε πίστα και γκαράζ, η Nissan πείστηκε για την αξιοπιστία του DeltaWing και, στις 13 Μαρτίου, ανακοίνωσε επίσημα ότι θα προμηθεύσει με κινητήρες το αλλόκοτο μικρό αγωνιστικό. Βέβαια, λόγω του περιορισμένου χρόνου, αναγκάστηκε να συνεργαστεί με το RML Group, ένα μικρό βρετανικό τμήμα μηχανολογίας που έφτιαχνε κινητήρες για αυτοκίνητα τουρισμού της Chevrolet. Το τμήμα αυτό σχεδίασε έναν τετρακύλινδρο τουρμποκινητήρα 1600cc, αποκλειστικά για το DeltaWing. Η Nissan απλά τοποθέτησε κάποια εξαρτήματα εισαγωγής καυσίμου από ένα Nissan Juke και προώθησε το μηχανικό σύνολο ως δικό της.
Το αυτοκίνητο κατέβηκε επιτέλους στην πίστα του Sarthe για τις 24 ώρες του Le Mans, εκπροσωπούμενο από την ομάδα της Highcroft Racing. Το οδηγικό πλήρωμα αποτελούταν από τους Marino Franchitti, Michael Krumm και Satoshi Motoyama. Η Nissan προσκάλεσε αρκετό κόσμο, ώστε να δει από κοντά το “δικό της” δημιούργημα. Όπως είναι λογικό υπήρξε πάρα πολύς ενθουσιασμός, αλλά η κυνική προσέγγιση της Nissan ενόχλησε αρκετά τον Panoz.
Το DeltaWing κατέγραψε αξιοπρεπέστατες ταχύτητες σε όλες τις ημέρες δοκιμαστικών, επιβεβαιώνοντας περίτρανα τις φιλοδοξίες των ανθρώπων πίσω από το project. Από τα 56 αυτοκίνητα κατάφερε να σημειώσει τον 29ο ταχύτερο χρόνο στα προκριματικά, μπαίνοντας σφήνα ανάμεσα στα πρωτότυπα της κατηγορίας LMP2, όπως είχε ορίσει η ACO.
Ο αγώνας κύλησε ιδανικά στο ξεκίνημά του, με το DeltaWing να κινείται σε ένα αξιοπρεπέστατο γυρολόγιο και σε εφάμιλλο ρυθμό με τα κορυφαία αυτοκίνητα GT. Η δημοτικότητα του αυτοκινήτου ήταν τόσο μεγάλη που, όταν αυτό “επιβίωσε” για τις πρώτες έξι ώρες του αγώνα δείχνοντας καλό ρυθμό, πάρα πολλοί θεώρησαν ήδη το όλο εγχείρημα μια μεγάλη επιτυχία.
Δυστυχώς όμως, στα πρώτα λεπτά της έβδομης ώρας, ο Satoshi Motoyama χτυπήθηκε από ένα Toyota TS030 στο τέλος των στροφών Porsche και έπεσε στον τοίχο. Η σύγκρουση δεν ήταν σφοδρή, αλλά ήταν αρκετά δυνατή ώστε να προκαλέσει σημαντικές ζημιές. Ο Motoyama προσπάθησε πεισματικά να επισκευάσει το αυτοκίνητο με οδηγίες από την ομάδα, ώστε να γυρίσει στα pits. Παρά τις προσπάθειές του που συγκλόνισαν το κοινό, μετά από σχεδόν δύο ώρες άφησε το αυτοκίνητο στην άκρη της πίστας και επέστρεψε περίλυπος στο γκαράζ. Το πιο αγαπημένο αυτοκίνητο του κοινού για εκείνη τη χρονιά είχε εγκαταλείψει επίσημα τον αγώνα.
Πολλοί θεώρησαν πως αυτό ήταν το άδοξο τέλος για το DeltaWing. Ωστόσο, ο Don Panoz και η Nissan συμφώνησαν να φέρουν το αυτοκίνητο και στις Η.Π.Α. για να αγωνιστεί στο Petit Le Mans, τον τελευταίο αγώνα της σεζόν για το ALMS. Η συμφωνία αυτή δεν αποτελεί έκπληξη: εκτός από ιδιοκτήτης του DeltaWing, ο Panoz ήταν και ιδιοκτήτης της πίστας Road Atlanta όπου πραγματοποιήθηκε ο αγώνας. Παρά την εμπλοκή του σε ένα πολύ μεγάλο ατύχημα στις ελεύθερες δοκιμές, το αυτοκίνητο επισκευάστηκε έγκαιρα, προκρίθηκε μέσα στην πρώτη δεκάδα και τερμάτισε στην 5η θέση, όντας για πολλή ώρα στις θέσεις του βάθρου.
Μετά το πέρας της περιπετειώδους σεζόν του 2012, ο Ben Bowlby εντάχτηκε στο δυναμικό της Nissan. Μερικές εβδομάδες αργότερα, στις αρχές του 2013, οι δύο μεριές ανακοίνωσαν ένα νέο αγωνιστικό για το “Garage 56” του Le Mans: το Nissan ZEOD RC. Το αγωνιστικό αυτό θα συμμετείχε στον αγώνα του 2014 και είχε ως στόχο να γίνει το πρώτο αυτοκίνητο που θα ολοκλήρωνε έναν γύρο στην θρυλική πίστα Sarthe, με την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας και μόνο. Παράλληλα, ο Panoz είχε γνωστοποιήσει πως θα κατεβάσει το DeltaWing σε όλους τους αγώνες του ALMS για το 2013, τροφοδοτώντας το αυτοκίνητο με κινητήρες της Mazda, ελαφρώς τροποποιημένους από το αγωνιστικό του τμήμα.
Με το πέρασμα των μηνών, το 2014 ήταν πλέον γεγονός και η Nissan κατέβηκε ξανά στο Le Mans, με το νέο ZEOD RC. Η σχεδιαστική του φιλοσοφία βασίστηκε σε αυτήν του DeltaWing, δημιουργώντας ακόμη περισσότερες υποψίες περί παραβίασης της πνευματικής ιδιοκτησίας του Panoz. Το ZEOD επίτευξε τον αρχικό του στόχο και κατέγραψε ταχύτητες άνω των 300 km/h, ολοκληρώνοντας παράλληλα έναν γύρο στο Sarthe με ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό ήταν και το μοναδικό του θετικό σημείο, καθώς δεν μπόρεσε να αντέξει ούτε μισή ώρα στον αγώνα, εγκαταλείποντας με πρόβλημα στο κιβώτιο ταχυτήτων.
Διαβάστε επίσης: Ο James Glickenhaus αποκλειστικά στο Automotonews.gr
Ο Panoz ήταν πλέον πεπεισμένος πως ο Bowlby μεταφέρθηκε στη Nissan, παίρνοντας μαζί του και τα σχέδια του DeltaWing που σχεδίασε μεν ο ίδιος, αλλά χρηματοδότησε ο Panoz. Η κατάσταση σοβάρεψε τον Νοέμβριο του 2014 διότι, στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Τόκιο, η Nissan παρουσίασε το Blade Glider, ένα πρώιμο μοντέλο παραγωγής που βασιζόταν στο ZEOD RC.
Έχοντας ήδη εκφράσει τον σκοπό του να φτιάξει μια έκδοση δρόμου για το DeltaWing, ο Panoz είδε ξαφνικά τη Nissan να αγωνίζεται ξανά στο Le Mans με ένα αυτοκίνητο πολύ κοντινό με αυτό που εκείνος βοήθησε να υλοποιηθεί. Επίσης, είδε τη Nissan να παρουσιάζει ένα μοντέλο δρόμου όπως σκόπευε εκείνος. Για εκείνον δεν ήταν απλώς μια σειρά συμπτώσεων και αποφάσισε να κινηθεί νομικά κατά του Ben Bowlby, της Nissan και του αγωνιστικού επικεφαλής της, Darren Cox.
Πέραν των κατηγοριών σχετικά με την παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας, ο Panoz συμπεριέλαβε στην αγωγή του και άλλες κατηγορίες, όπως ανεκπλήρωτες οικονομικές δεσμεύσεις από την πλευρά της Nissan.
Η υπόθεση κράτησε έως και τις αρχές του 2016, με το αποτέλεσμά της να αφήνει ικανοποιημένες, σύμφωνα με τις γενικές φήμες, και τις δυο πλευρές. Το αν πραγματικά ευνοήθηκε περισσότερο η Nissan ή ο Panoz από την όλη ιστορία θα το αφήσουμε στην κρίση σας.
Τι απέγινε όμως το DeltaWing;
Ήδη από το 2014, ο Panoz αποφάσισε να το εξελίξει περαιτέρω και να κατέβει στους αμερικανικούς αγώνες αντοχής του μετονομασμένου πλέον IMSA WeatherTech SportsCar Championship. Οι νέοι κανονισμοί απαγόρευσαν τα ανοιχτά αγωνιστικά και το DeltaWing εξελίχθηκε σε ένα κλειστό αυτοκίνητο τύπου coupé, απολαμβάνοντας κάποιες σποραδικές στιγμές καλών εμφανίσεων.
Μάλιστα, το 2015 ηγήθηκε τον αγώνα 24 ωρών της Daytona για σχεδόν δύο ώρες, αλλά δυστυχώς χτυπήθηκε ξανά από μηχανικά προβλήματα και δεν τερμάτισε. Έναν χρόνο μετά στην ίδια πίστα, παρόλο που εκκίνησε από την τελευταία θέση, αναρριχήθηκε και βρέθηκε ξανά στην πρωτοπορία. Απέτυχε και πάλι να τερματίσει, καθώς ενεπλάκη σε ατύχημα με ένα ακινητοποιημένο αυτοκίνητο.
Τα προβλήματα αξιοπιστίας ταλαιπώρησαν το αυτοκίνητο έως και τα τέλη του 2016, με τις νέες αλλαγές κανονισμών να το θέτουν εκτός νομιμότητας για τη σεζόν του 2017. Το DeltaWing εξαφανίστηκε από την σκηνή των αγώνων και δεν επέστρεψε ξανά.
Θα είμαι ειλικρινής: το αγωνιστικό αυτό ξεκίνησε με πολλή προοπτική και ήταν μια από τις πιο αλλόκοτες εμπνεύσεις, σχεδιαστικά αλλά και μηχανολογικά. Ωστόσο, ήταν ρεαλιστικά αδύνατο να διεκδικήσει με αξιώσεις κάποια μεγάλη διάκριση στους αγώνες. Αν αναλογιστούμε πως όλες οι αγωνιστικές διοργανώσεις καθορίζουν πλέον αυστηρά όρια στους κανονισμούς τους με σκοπό τον “υψηλότερο ανταγωνισμό”, θα περάσει πολύς καιρός για να ξαναδούμε ένα τόσο ασυνήθιστο αγωνιστικό όπως το DeltaWing.
Μπορεί οι Ben Bowlby, Darren Cox, η ομάδα του Dan Gurney και η Nissan να παραμένουν “από μακριά και αγαπημένοι” μέχρι και σήμερα, αλλά αξίζουν πολλά εύσημα γιατί έκαναν κάτι πολύ σημαντικό. Οραματίστηκαν ένα ιδιότροπο αυτοκίνητο, σε μια εποχή που η “σκέψη έξω από το κουτί” φθίνει όλο και πιο πολύ. Το αυτοκίνητο αυτό όχι μόνο διέψευσε το κοινό και λειτούργησε, αλλά ήταν και αρκετά γρήγορο ώστε να κερδίσει δικαιωματικά μια αξιότιμη θέση στην ιστορία του motorsport.
Νεκτάριος Αποστολόπουλος
